Çağdaş seramiğin öncüsü: Füreya Koral

Füreya Koral Kimdir?

Türk seramik sanatının önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Füreya Koral, 4 Eylül 1910 tarihinde İstanbul’da doğdu. Eğitimine İstanbul’da başlayan sanatçı, daha sonra Paris’e giderek resim eğitimine devam etti. Füreya Koral, Türk seramik sanatına kattığı özgün tarzıyla tanınırken, aynı zamanda modern Türk resminin önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilir.

Füreya Koral’ın Hayatı

Füreya Koral, 4 Eylül 1910 tarihinde İstanbul’un Üsküdar ilçesinde dünyaya geldi. Sanatla iç içe bir çocukluk geçiren Füreya, ailesinin resme olan ilgisi sayesinde erken yaşlarda sanata yönelmeye başladı. Babası, ünlü Türk ressamı İbrahim Çallı’nın öğrencisi olmuş bir sanatçıydı ve ailesi sanatın gücünü genç Füreya’ya aktardı.
Füreya Koral’ın ailesi, onun sanatla ilgilenmesine ve yeteneklerini geliştirmesine büyük destek sağladı. Bu dönemde resme olan ilgisi giderek arttı ve bu yetenekleri çeşitli sanat okullarına katılarak pekiştirdi. Eğitimine İstanbul’da başlayan Füreya, Paris’e giderek resim eğitimine devam etti. Paris’te özellikle Fernand Léger ve André Lhote gibi ünlü sanatçılardan aldığı eğitim, sanatsal tarzını şekillendirmede kritik bir rol oynadı.
Füreya Koral, sadece sanatla değil, aynı zamanda ailesi ve evliliğiyle de öne çıkan bir kişiliğe sahipti. Sanatçının ilk evliliği Bursalı Selahattin Karacabey ile, ikinci evliliği ise Kılıç Ali Paşa ile oldu. Ayrıca, Füreya Koral’ın Atatürk ile özel bir bağlantısı da bulunuyordu. Atatürk’ün yakın çevresinde yer alan Füreya, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ile yakın bir ilişki içindeydi ve kendi hatıratında şu sözler yer almaktadır:

Harp sonrası büyük bir coşku oldu. Atatürk sayesinde cennete kavuşmuş gibi olduk. Onun yaptığı bütün devrimleri yaşadık. Büsbütün başka bir gençlikti o zaman. İdeal diyorsanız, hakikaten büyük bir idealdi o. 15-16 yaşlarındaydım. Babam İzmir’e alındıktan sonra kumandan olarak orada oturuyordu. Atatürk nikahlandıktan sonra bizim eve gelmişti ve benim hatıra defterime şöyle bir yazı yazmıştı: ‘Füreya Hanım millete ifa edeceğin vazife mühimdir. Bunu bir an bile hatırından çıkarma. Millet senden çok şeyler bekliyor. Çalış ve ona göre hazırlan.‘ Benim de içimde hep bir işe yaramak, bir şeyler yapmak isteği vardı. O zamanın atmosferi böyleydi.

Füreya Koral, sanatıyla olduğu kadar kişiliğiyle de dikkat çeken bir sanatçıydı. O dönemin Türk toplumunun sınırları zorlayan bir kadını olarak tanınır ve kadın haklarına olan duyarlılığı ile bilinirdi. Sanatını icra ederken kadın sanatçıların da önünü açtı ve sanat dünyasında cinsiyet eşitliği için çaba harcadı.

Füreya Koral’ın Sanat Hayatı

Füreya Koral, sanat kariyerine erken yaşlarda başlamış ve Türk sanatının önemli bir figürü haline gelmiştir. İlk eğitimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde aldıktan sonra, müziğe olan ilgisinden dolayı özel keman dersleri alarak sanatsal yönünü geliştirmiştir. Aynı zamanda ailesinin sanatla iç içe bir yaşamı olması, onun sanata olan ilgisini daha da pekiştirmiştir.

Paris’te Fernand Léger ve André Lhote gibi ünlü sanatçılardan aldığı eğitim, Füreya Koral’ın sanatsal tarzını şekillendirmiştir. İlk sergisini 1951’de Paris’te açarak, seramik sanatının sanat olarak kabul edilmesine öncülük etmiştir. Sanatçının eserleri, dönemin batı sanatı içinde büyük ilgi uyandırmış ve doğu kültürünün simgelerini modern sanatla birleştiren özgün bir anlayışı yansıtmıştır.
Füreya Koral, seramik sanatıyla özellikle büyük boyutlu duvar panolarında çığır açtı. 1955-1975 yılları arasında birçok yapının iç ve dış yüzeyini seramik panolarla süsledi. Bu eserler, geleneksel çini sanatını modern mimariye kazandırarak önemli bir katkı sağladı. Duvar panoları, genellikle soyut ve çağdaş karakterdeydi ve İstanbul’un güncel yaşamını yansıtan bir hareketlilik taşıyordu. Özellikle “Divan Pastanesi Panosu” (1968), bu yaklaşımın en öne çıkan örneklerindendir.
Füreya Koral, sanat kariyeri boyunca iç ve dış mekân panolarının yanı sıra objeler tasarladı ve geleneksel desenleri çağdaş bir yorumla işledi. 1970’lerde İstanbul Porselen Fabrikası için tasarladığı özel seri de bu dönemin önemli eserlerindendi.

Füreya Koral’ın En Önemli Eserleri

Füreya Koral, “İstanbul Divan Oteli Panoları”; 1969

Füreya Koral’ın en ikonik eserlerinden biri, İstanbul Divan Oteli’nin iç mekân dekorasyonunu üstlendiği 1969 yapımı panolardır. Bu panolar, otelin lobi ve restoranlarını süsleyen büyük boyutlu seramik duvar panolarıdır. İstanbul’un tarihi ve kültürel motiflerini modern bir yaklaşımla yorumlayarak, geleneksel çini sanatının ötesinde bir eser yaratmıştır. Bu panolar, Füreya Koral’ın seramik sanatına olan katkısının en çarpıcı örneklerinden biridir ve İstanbul Divan Oteli’nin sembolik birer parçası haline gelmiştir.

Füreya Koral, “İnsanlar”; 1966

Füreya Koral’ın İnsanlar adlı seramik çalışmaları, döneminin “insan” tasvirli sanat eserleri için önemli bir örnektir. Şimdi çeşitli koleksiyonlarda bulunan bu eserler, Cumhuriyet’in ilk kadın seramik sanatçısının izlerini taşıyor.

Füreya Koral, “Mahalle”; 1980-85

1980’lerde, Füreya Koral İstanbul’un sıra evlerinden ilham alarak “Mahalle” ismini verdiği bir seri meydana getirdi. Bu seride, eski İstanbul sokaklarını ve mahalle yaşamını çağdaş bir bakış açısıyla ele aldı. Eserlerindeki detaylı tasarımlar ve karakterler, İstanbul’un tarihi ve kültürel zenginliğine saygı gösteren özgün çalışmalardır.

Füreya Koral’ın Ölümü

Füreya Koral, 14 Temmuz 1997 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetti. Ölümü Türk sanat dünyasında büyük bir kayıp olarak kabul edildi. Sanatçının eserleri, bugün hâlâ Türk resim sanatının önemli bir parçası olarak değerlendirilmekte ve müzelerde sergilenmektedir.

Füreya Koral Hakkında Az Bilinen Gerçekler

• Füreya Koral büyük bir Atatürk hayranıdır ve yaşamı boyunca onun yakın çevresinde yer almıştır.
• Sanatçı, resmin yanı sıra heykeltıraşlık da yapmış ve bu alanda önemli çalışmalara imza atmıştır.
• Füreya Koral, resminin gücünü kullanarak toplumsal sorumluluk projelerine de katılmış ve özellikle eğitim alanında çalışmalarda bulunmuştur.

• Sanatçı, Türkiye dışında da birçok ülkede sergiler düzenlemiş ve uluslararası arenada tanınmıştır. Bu deneyimler, eserlerindeki kültürel çeşitliliğe katkıda bulunmuştur.
• Füreya Koral, Türk sanatının en saygın ödüllerinden biri olan Devlet Sanatçısı ünvanına layık görülmüş ve kariyeri boyunca birçok önemli sanat ödülü kazanmıştır.

Anahtar Kelimeler: #farklı, #geçmiş, #seramik, #Füreya, #Koral