Çağdaş Türk Ressamlarını Tanıyalım

Çağdaş Sanat Nedir?

Sıklıkla modern sanat ile karıştırılan çağdaş sanat, aynı çağın içerisinde yer aldığımız sanattır. Çağdaş sanatın çıkış tarihi olarak 1960’lı yılların sonu ve 1970’li yılların başları örnek gösterilebilir. Çağdaş sanatın en temel getirisi, sanatın artık yalnızca sabit bir bağlamda ele alınmamasıdır diyebiliriz. Çünkü bu akım ile sanat literatürümüze performans, video ve enstalasyon (yerleştirme sanatı) gibi pek çok konsept girmiştir. Multi-disipliner konuları baz alan bu sanatı, teknoloji ve çeşitli materyaller ile sentezleyen çağdaş sanatçılar, büyük ses getiren eserler ortaya koymuştur.

Çağdaş Türk Ressamlar

Cumhuriyet’in ilanı, beraberinde resimde yenileşmeyi getirmiştir ve bu nedenle Batı sanatını tanımak adına, yurtdışına öğrenciler gönderilmiştir.
Bu genç öğrencilerden döneme adını veren İbrahim Çallı, 1914 Kuşağı (Çallı Kuşağı) aracılığıyla modern sanat ile çağdaş sanatın köprülerini kurmuştur. Avrupa izlenimciliğini konu alan bu kuşak, alışagelmişin dışında, ışığın belli saatlerini yansıtan eserler verirler. Feyhaman Duran, Hikmet Onat, Avni Lifij, Namık İsmail, Nazmi Ziya Güran, Sami Yetik, Mehmet Ali Laga, Vecih Bereketoğlu, Ruhi Arel bu kuşağı benimsemiş sanatçılar olarak verilebilir. Günümüzde Çallı kuşağının izinden giden çok sayıda sanatçı olmasa da yakın zamanda kaybettiğimiz değerli sanatçı Ayhan TÜRKER bu sanatı temsil eden isimlerdendir.


Eser 1: Ayhan Türker (2016) Çubuklu Koyu
1914 yılında İnas Sanayi Nefise mektebi kurulur. Kadın sanatçılarımız için kurulan bu okul 1920 yıllarına kadar devam eder. Müfide Kadri, Mihri Müşfik, Celile Hanım, Melek Cemal Sofu, Güzin Duran, Hale Asaf, Nazlı Ecevit önemleri kadın ressamlarımızdandır.
Cumhuriyet döneminin ilk sanatçı topluluklarından Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği, dönemin Avrupa’daki çağdaş sanat akımı olan kübist etkileri yansıtır. Üslup ve teknik olarak bir bütünlüğü olmayan bu sanatçılar Refik Epikman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Ali Avni Çelebi, Zeki Kocamemi, Mahmut Cuda, Turgut Zaim şeklinde sıralanabilir.
D Grubu sanatçıları 1933 yılında izlenimci eğilimleri reddeder ve kübist temellere dayanır. Zeki Faik İzer, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino, Nurullah Berk, Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi güçlü isimler bu grubun içerisinde yer alır.
Yeniler Grubu, Batı düşüncesinden ayrılıp kendi özgünlüklerine kavuşmayı temel alır. Toplumun gerçekliklerini baz alan eserler üretirler. Nuri İyem, Mümtaz Yener, Ferruh Başağa, Avni Arbaş, Selim Turan, Turgut Atalay, Abidin Dino, Haşmet Akal gibi Türk sanat tarihine damgasını vuran isimler bu grubun içerisinde yer almıştır.
On’lar Grubu, Bedri Rahmi Eyüboğlu atölyesindeki on öğrenci olarak kurulan bu grubun ismi buradan gelir. Geleneksel kültürden kopmadan ve batı sanatının estetik değerlerini öğrenmeden, çağdaş sanatın uygulanamayacağı düşüncesini savunurlar. Bedri Rahmi Eyüboğlu, Mehmet Pesen, Nedim Günsur, Turan Erol, Orhan Peker, Fikret Otyam, Osman Zeki Oral, Leyla Gamsız, Mustafa Esirkuş, Adnan Varınca...
Yeni Dal Grubu, 1959 yılında ilk sergisini yapan grup “yeniler” grubunun bir devamı niteliğindedir, yani toplumsal gerçekçi eserler üretirler. İbrahim Balaban, Avni Mehmetoğlu, İhsan İncesu, Kemal İncesu, Neşat Günal, Marta Tözge...
Siyah Kalem Grubu 1961 yılında ilk sergisini açar. Grubu oluşturan ressamlar, İhsan Cemal Karaburçak, Cemal Bingöl, İsmail Altınok, Ayşe Sılay, Selma Arel, Lütfü Günay, Asuman Kılıç ve Solmaz Tugaç'dır.
1950 sonrası Türk Resminde Soyut eğilimler ortaya çıkar. Ferruh Başağa’nın, 1949 yılına tarihlenen “Aşk” isimli eseri, ilk soyut eserimizdir. Fakat Nurullah Berk, Sabri Berkel’in 1947 yılında resmettiği “Taksim Meydanı” eserinin ilk soyut eser olduğunu savunur. Türk resminde soyut eserleri 4 ana grupta inceleyebiliriz; Geometrik Soyutlamacılar, Lirik Soyutlamacılar, Geometrik non-figüratif, Lirik non-figüratif
Geometrik Soyutlama için; Hamit Görele, Salih Urallı, Refik Epikman gibi isimlerden bahsetmek mümkünken Lirik Soyutlama için; Faik İzer, Abidin Erdeloğlu, Ercüment Kalık, Ferruh Başağa, Arif Kaptan, Özdemir Altan, Devrim Erbil ve Ömer Uluç önde gelen isimlerdir.


Eser 2: Ferruh Başağa (1949) Aşk


Eser 3: Sabri Berkel (1947) Taksim Meydanı

Bedri Rahmi Eyüboğlu

1911 Giresun doğumlu olan Bedri Rahmi Eyüboğlu, günümüzde en çok tanınan Türk ressamları arasında yer alır. Sanatı sadece resim değil baskı, gravür, hat, mozaik, litografi gibi farklı alanlarda da icra eder. İstanbul Hilton Oteli'nde bulunan duvar resmi “Mor Takkeli Hacı” ve İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde yer alan seramik pano gibi çalışmaları en bilinen eserleri arasında yer almaktadır.

Burhan Doğançay

1929 İstanbul doğumlu olan Burhan Doğançay, resim ve fotoğraf alanlarında eserler vermiştir. Soyut sanatın Türkiye’deki en önemli temsilcileri arasında sayılır. En ünlü eseri Mavi Senfoni olarak bilinmektedir. Aynı zamanda Dünya Duvarları isimli bir fotoğraf serisi de oluşturmuştur.

Devrim Erbil

1937 Uşak doğumlu olan Devrim Erbil, Türkiye’de çağdaş resim denildiği zaman ilk akla gelen isimler arasında yer alıyor. İstanbul Resim Heykel Müzesi Müdürü olarak da görev almış olan sanatçı, Türkiye’de sanatı ulaşabilir kılmak için çalışmalarını sürdürüyor. Sanatçı, yağlı boya eserlerine ek olarak baskı, mozaik, gravür ve diğer birçok alanda da eserler vermiştir. Eserlerinde İstanbul, doğa ve Anadolu temalarını görmek mümkündür.

Ekrem Yalçındağ

1964 yılında, Ankara’da doğan Ekrem Yalçındağ, geometrik desenlerle çalışan Türk çağdaş ressamları arasında yer almaktadır. Aynı zamanda görsel sanatçı olarak da işler ortaya koyan ressam, simetri ve ritmin desenlerini içeren eserler yaratır.

Güngör Taner

1941 yılında, İstanbul’da doğan Güngör Taner, Türkiye’de soyut resim sanatının temsilcileri arasında yer alır. Lekeler ve renklerle çalışan ressam, hareket içeren çizgiler ve formlar ile eserlerini yaratıyor. Ressam, Ritim ve Devinim gibi kişisel sergilerde ve farklı karma sergilerde eserlerini sergilemeye devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: #çağdaş, #sanatçı, #soyut, #sanatı × r, #eserler