Geçmişten Günümüze Sanat Akımları

Geleneksel ve Çağdaş Sanat Akımları

Sanat, ortaya çıktığı andan günümüze kadar her zaman kültürel açıdan önemli konuları tasvir etmiş ve toplumu bilgilendirmiştir. Bildiğiniz gibi sanatın doğuşunda tarih öncesi dönemlerdeki mağara yaşantısında kaya ve taşların yontulmasının ve oyulmasının da etkileri var. Bu faaliyetler her ne kadar sanat kavramı içinde değerlendirilse aslında bir “fayda” amacı da gütmekteydi. 

Elbette dönemler değişip, imkanlar farklılaştıkça sanat da boyut değiştirdi ve her dönem farklı sanat akımları önemli olmaya başladı. Geçmişten günümüze sanat akımlarını incelerken Rönesans'tan Modernizmin yükselişine kadar her dönemi ayrı ayrı incelememiz gerekir. Şimdi dilerseniz en önemli sanat akımları ve temsilcileriyle anlatımlarımıza başlayalım. 

Sanat Akımları

Geçmişten günümüze sanat akımları ve temsilcilerinin değiştiğinden giriş kısmında söz etmiştik. Fransa’nın Lascaux kentindeki mağaralarda bulunan hayvan figürleri ve taş oymaları, sanatın ilk ortaya çıkışı olarak kabul ediliyor. Genellikle bu dönemde doğal pigmentlerle ya ritüeller ya da nesneler ve hayvanlar sanatın konusu oluyordu. MÖ 4000 ve MS 400 yılları arasındaki Antik Sanat dönemi, Çin, Hindistan, İran, Filistin, Mısır ve Yunanistan gibi yerleşik toplumlar tarafından üretilen pek çok sanat eserine ev sahipliği yapmıştır. Şimdi geçmişten günümüze sanat akımları nelerdir, daha detaylıca inceleyelim:

Orta Çağ Sanatı (500-1400) 

Karanlık Çağ olarak da bilinen Orta Çağ, Roma İmparatorluğu'nun çöküşünün ardından ekonomik ve kültürel gerilemelerin yaşandığı bir zamandır. Orta Çağ sanat akımları kısaca ulusların veya kültürlerin, Anglo-Sakson sanatı veya Viking sanatı gibi kendine özgü sanatsal tarzlarından esinlenmiştir. Bu dönemde heykel, el yazmaları, vitray desenler, metal işlemeler ve mozaikler ön plana çıkmıştır. Hıristiyanlık inancının teolojik ve ruhani yönlerini yansıttığı için Ortodoks ve Roma Katolik ayinlerini takip edenler için Orta Çağ sanat akımlarının etkisinin önemini sürdürdüğü söylenebilir. 

Rönesans Dönemi (1400-1600)

Rönesans döneminde sanat akımları resimde ve heykelcilikte ön plana çıkmıştır. İnsanın bağımsız ve kendine güvenen bir varlık olduğu düşüncesi ile doğaya ve bireyciliğe odaklanma baskındır. Geçmişten günümüze sanat akımları içinde önemli bir yeri bulunan Rönesans dönemi sanatının önem kazanmasında, büyük ölçüde sanatı ve hümanizmi destekleyen ve zengin bir tüccar ailesi olan Medici sayesinde İtalya'nın Floransa kentinde doruk noktasına ulaşmıştır. Eğer günümüze kadar etkisini sürdüren sanat akımları nelerdir diye sorarsanız Rönesans dönemini de bu başlık altında vermemiz gerekir. Çünkü Rönesans döneminde kullanılan Bondone, Sfumato, Ön Kısaltma ve Chiaroscuro teknikleri, pek çok sanatçının da faydalandığı yöntemler arasına girmiştir.

Maniyerizm (1527-1580)

Maniyerizm sanat akımları ve temsilcilerinden en önemlileri, Leonardo da Vinci, Raphael ve Michelangelo’dur. Rönesans dönemi sanatında orantı, denge ve ideal güzellik ön plandayken Maniyerizm akımında bu tür niteliklerler abartılır ve genellikle asimetrik veya doğal olmayan bir şekilde zarif kompozisyonlara önem verilir. Zaten Maniyerizm de “Tarz” ve “Stil” anlamına gelen İtalyanca Maniera kelimesinden türemiştir. Maniyerizm sanat akımları kısaca ifade edilecek olursa yapay özellikleriyle dikkat çekmektedir.

Barok (1600-1750)

Portekizce düzensiz inci veya taş anlamına gelen 'barocco' kelimesinden türetilen Barok akımı, Avrupa'da 17. yüzyılın başlarından 18. yüzyılın ortalarına kadar önemini korumuş bir sanat ve mimari akımıdır. Geçmişten günümüze sanat akımları içinde Barok tarzı, bir huşu duygusu yaratmak için kontrastı, hareketliliği, coşkulu detayı, derin renkleri ve ihtişamı kullanmıştır. Dramatik ve abartılı hareketleri, kolayca yorumlanabilen net ayrıntıları vurgulayan Barok; modern sanatı, modern grafik tasarımı ve günümüzün iç tasarımını etkilemiştir. 

Neoklasisizm (1750-1850)

Geçmişten günümüze sanat akımları nelerdir diye merak ediyorsanız tarih boyunca önemli bir etkisi bulunan Neoklasik dönemden bahsetmemiz gerekir. Neoklasizm ilkeleri, her zaman zarafet ve simetriye odaklanmıştır. Antik Yunan ve Roma’nın farklı sanat türlerindeki stilleri, teorileri ve fikirleri somutlaştırmıştır. Neoklasik sanat, Barok'un aşırı dekoratif ve şatafatlı tarzına karşı ortaya çıkmıştır. Neoklasik sanat akımları ve temsilcileri olarak Antonio Canova, Jacques Soufflot ve Thomas Jefferson’u verebiliriz.

Romantizm (1780-1850)

Geçmişten günümüze sanat akımları içinde önemli bir yeri bulunan Romantizm, 18. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa'da ortaya çıkmıştır. Özellikle 1800-1850 yılları arasındaki dönemde zirveye ulaşan romantizm sanatında bireycilik ve doğa ön plandadır. Doğanın güzelliklerinin derinden takdir edilmesi, duygunun mantığa ve duyuların zekaya karşı genel bir yüceltilmesi ve insan kişiliğinin ve onun ruh hallerinin ve zihinsel potansiyellerinin yoğun bir şekilde incelenmesi gibi tutumlar üzerinde durulmuştur. Aynı şekilde romantizm sanat akımları, siyasi ideolojiler üzerinde de etkili olmuştur.

Realizm (1848-1900)

Realizm sanatı, 1848 Fransız Devrimi'nden sonra Fransa'da başlamıştır. Romantizme karşıt görüş olarak ortaya çıkmış, çağdaş insanlığa ve günlük yaşama odaklanmıştır. Realizm sanat akımları ve temsilcileri olarak sıralanabilecek ve Realist hareketin en etkili liderlerinden biri, fiziksel olarak görebildiklerini resmetmeyi tercih eden Fransız ressam, Gustave Courbet'tir .

İzlenimcilik (1865-1895)

1800'lerin sonlarında, Parisli ressamların etrafında toplanan radikal bir sanat hareketi olan İzlenimcilik, en etkili sanat akımlarından biridir. İzlenimcilere göre resmedilmesi gereken, yaşadıkları dünyaydı. Işık tasviri, bu dönemin en önemli özelliği olarak bilinmektedir. Ayrıca İzlenimcilik akımını önemli kılan bir diğer faktör de çağdaş sanat akımlarının bir ilki olmasıdır. Tarihsel veya dini meselelerden çok, olan biteni resmetmeye odaklanan İzlenimcilik sanat akımları ve temsilcilerinin en ünlüsü, Monet’tir. 

Sembolizm (1880-1910)

Naturalizm ve realizme tepki olarak doğan Sembolizm, geçmişten günümüze sanat akımları nelerdir diyenlerin mutlaka incelemesi gerek bir stildir. Fransız, Rus ve Belçika kökenlidir. Vincent van Gogh, Paul Gauguin ve Georges Seurat, izlenimcilik sonrası ortaya çıkan Sembolizm sanat akımları ve temsilcilerinden en önemlileridir. Dış dünya tarafından kendilerine basitçe sunulandan ziyade içsel duygu ve bireysel algıyı ifade etme arzusunu savunmuşlardır.

Fovizm (1905-1910)

Modern sanat akımları içinde yer alan Fovizm’in Henry Matisse’nin resimlerini fırça darbeleri ve canlı renklerle çekici hale getirmesiyle etkili olmaya başlamıştır. 20. yüzyılın ilk avangart hareketi olan bu stil, yoğun renk, çizgi ve fırça işçiliğinin etkileyici kullanımı, cesur bir yüzey tasarımı ve düz kompozisyon duygusu ile karakterize edilmiştir. Fovizm, Kübizm ve Dışavurumculuk sanat akımlarının habercisi olmuştur. Van Gogh’un eserleri bu akıma örnek olmuştur.

Dışavurumculuk (Ekspresyonizm 1905-1920)

Çağdaş sanat akımları nelerdir sorusunun bir diğer yanıtı olan Ekspresyonizm, 20. yüzyılın başında etkisini gösteren, sanat, edebiyat, müzik, tiyatro ve resim gibi pek çok sanat dalını etkileyen uluslararası bir akımdır. Dışavurumcu sanatçılar, fiziksel gerçeklikten çok duygusal deneyimleri ifade etmeye çalışmıştır. Dışavurumculuk sanat akımları ve temsilcilerinden en önemlileri Edvard Munch, Egon Schiele ve Kandinsky’dir. Bu dönem sanat akımının en önemli özelliği; insanların, yerlerin ve nesnelerin çarpıtılmış veya abartılmış olmasıdır.

Kübizm (1908-1920)

Modern sanat akımları içinde kendine yer bulan Kübizm, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan avangart sanat akımıdır. Resim ve heykel sanatında Avrupa’da devrim yaratmış, edebiyat ve müzik sanat dallarına da ilham kaynağı olmuştur. Kübist yapıtta, nesneler soyutlanmış bir biçimde analiz edilir, parçalanır ve yeniden birleştirilir. Nesneler tek bir bakış açısından tasvir edilmek yerine, konu daha geniş bir kapsamda ele alınır.

Fütürizm (1909-1918)

İnsanoğlunun makineleştiğini savunan çağdaş sanat akımlarından biri olan Fütürizm’in amacı her zaman yeniliğe açık olmak olmuştur. O dönemde çizilen resimler otomobiller, trenler ve hayvanlardı. Estetik olarak Kübizm ile bağlantılıydı ve soyutlamaya, parçalanmış perspektiflere ve sürekli harekete odaklandı.

Sürrealizm (1917-1950)

En etkili sanat akımlarından biri olan Sürrealizm’in sanattan edebiyata, kültürden siyasete kadar uzanan geniş bir etkisi olmuştur. Sanatçılar, Sürrealizm yoluyla yaratıcılıklarını göstermiştir. Bu akımın en önemli temsilcisi, Salvador Dali’dir. Sürrealizm,  Birinci Dünya Savaşı'nın hemen ardından Avrupa'da gelişen ve büyük ölçüde Dada'dan etkilenen kültürel bir sanat akımı olarak ortaya çıkmıştır. 

Pop Art (1950-1960)

Çizgi roman tarzında yapılan bu sanat akımında amaç, sanatta popüler kültürün imgelerini kullanmak ve ironi yapmaktır. Hareket, Soyut Dışavurumculukta kullanılan yöntemlerden uzaklaştı ve bunun yerine tüketime ve kitle iletişim araçlarına meydan okuyan yenilikçi sanat eserleri yaratmaya odaklanmıştır. Andy Warhol ve Roy Lichtenstein, pop art sanat akımları ve temsilcilerine örnektir. 

Modern Sanat (1970 - )

Geçmişten günümüze sanat akımları listesinin en sonunda yer alan modern sanatta çeşitli ekoller bulunmaktadır. Sokak sanatı, postmodernizm, neo ekspresyonizm, feminist sanat ve dijital sanat gibi pek çok hareket, günümüz modern dünyasında önemli bir etkiye sahiptir. 

Anahtar Kelimeler: #sanat, #akımları, #günümüze, #önemli, #olarak, #ortaya, #olmuştur, #Geçmişten, #Rönesans, #kadar, #sanatı, #içinde, #yüzyılın, #çıkmıştır, #Maniyerizm, #nelerdir, #etkili, #dönemi, #dönemde